KHÔNG CÓ ĐĂNG KÝ KẾT HÔN, THÌ CÓ CẦN PHẢI LY HÔN KHÔNG?

Quan hệ hôn nhân được xác lập khi đăng ký kết hôn. Nếu ly hôn thì giấy đăng ký kết hôn là tài liệu quan trọng cần phải có trong hồ sơ ly hôn. Vậy trong trường hợp, không có giấy đăng ký kết hôn thì có cần phải ly hôn được không?

—

Về nguyên tắc, để được công nhận tình trạng hôn nhân thì thủ tục đăng ký kết hôn là bắt buộc “Việc kết hôn không được đăng ký … thì không có giá trị pháp lý”, theo khoản 1 Điều 9 Luật hôn nhân gia đình 2014. Tuy nhiên, có những trường hợp không đăng ký kết hôn nhưng vẫn được pháp luật công nhận là vợ chồng:

1/. Nam nữ chung sống với nhau như vợ chồng trước 03/01/1987

Căn cứ Khoản 2 Điều 44 Nghị định 123/2015/NĐ-CP hướng dẫn Luật Hộ tịch 2014:

“2. Đối với trường hợp nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng trước ngày 03 tháng 01 năm 1987 mà chưa đăng ký kết hôn thì được khuyến khích và tạo điều kiện để đăng ký kết hôn. Quan hệ hôn nhân được công nhận kể từ ngày các bên xác lập quan hệ chung sống với nhau như vợ chồng. Thẩm quyền, thủ tục đăng ký kết hôn được thực hiện theo quy định tại Điều 17 và Điều 18 của Luật Hộ tịch.”

Theo đó trong trường hợp này hôn nhân của họ vẫn được công nhận và họ cũng không bắt buộc phải đi đăng lý kết hôn mà nhà nước chỉ khuyến khích. Nên dù không có giấy chứng nhận đăng ký kết hôn thì họ vẫn được coi là vợ chồng hợp pháp.

2/. Nam và nữ chung sống với nhau như vợ chồng từ 03/01/1987 đến trước 01/01/2001

Theo quy định tại Điều 131 Luật Hôn nhân gia đình 2014: “Quan hệ hôn nhân và gia đình được xác lập trước ngày Luật này có hiệu lực thì áp dụng pháp luật về hôn nhân và gia đình tại thời điểm xác lập để giải quyết”.

Bởi vậy, việc chung sống với nhau như vợ chồng trước 01/01/2015 được áp dụng pháp luật của thời điểm hai người chung sống với nhau.

Khi đó, nếu nam nữ sống chung với nhau như vợ chồng từ 03/01/1987 đến trước 01/01/2001 thì phải có nghĩa vụ đăng ký kết hôn. Thời hạn tối đa đến ngày 01/01/2003. Sau 01/01/2003 mà vẫn không đăng ký thì không được công nhận là vợ chồng.

Tư vấn trường hợp không đăng ký kết hôn có cần “ly hôn” không?

Không có giấy kết hôn nhưng thuộc vào trường hợp được công nhận hôn nhân thì vẫn cần thực hiện thủ tục ly hôn.

+ Trường hợp được công nhận quan hệ hôn nhân

Do quan hệ vợ chồng đã được công nhận đối với trường hợp“Nam nữ chung sống với nhau như vợ chồng trước 03/01/1987” (khoản 2 Điều 44 Nghị định 123/2015/NĐ-CP).

Dù không có đăng ký kết hôn, việc ly hôn vẫn sẽ thực hiện như đối với trường hợp có giấy chứng nhận đăng ký kết hôn.

+ Trường hợp không được công nhận quan hệ vợ chồng

Trường hợp chung sống với nhau như vợ chồng từ 03/01/1987 đến trước 01/01/2001: Nhưng đến 01/01/2003 vẫn chưa thực hiện thủ tục đăng ký kết hôn thì không được công nhận là vợ chồng.

Trường hợp chung sống với nhau như vợ chồng, không đăng ký kết hôn thì không được công nhận là vợ chồng.

Khi đó, nếu muốn chấm dứt mối quan hệ này thì các bên có thể thỏa thuận chấm dứt việc sống chung như vợ chồng, phân chia tài sản chung (nếu có), con cái… Trường hợp không thỏa thuận được thì một trong hai bên hoặc các bên có thể gửi đơn yêu cầu ly hôn để Tòa án thụ lý và tuyên bố không công nhận quan hệ vợ chồng, giải quyết quan hệ hậu quả của việc nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn, theo quy định tại khoản 2 Điều 53 Luật hôn nhân gia đình 2014.

+ Trường hợp có đăng ký kết hôn nhưng không có bản gốc đăng ký kết hôn thì khi “ly hôn” phải làm thế nào?

Trường hợp bị mất bản gốc giấy đăng ký kết hôn (hoặc hỏng hoặc bị bên khác giữ gây khó khăn) thì bạn hãy xin cấp trích lục kết hôn tại UBND nơi đã đăng ký kết hôn.

(Bài viết này thuộc về Văn phòng Luật sư Hoàng Phát, vui lòng trích nguồn khi sử dụng. Quy định pháp luật có thể đã thay đổi tại thời điểm bạn đang đọc. Mọi ý kiến thắc mắc về bài viết vui lòng liên hệ qua địa chỉ mail luatsuhoangphat@gmail.com)